diff options
Diffstat (limited to 'DOCS/xml/pl/formats.xml')
| -rw-r--r-- | DOCS/xml/pl/formats.xml | 469 |
1 files changed, 469 insertions, 0 deletions
diff --git a/DOCS/xml/pl/formats.xml b/DOCS/xml/pl/formats.xml new file mode 100644 index 0000000000..76f1f2f166 --- /dev/null +++ b/DOCS/xml/pl/formats.xml @@ -0,0 +1,469 @@ +<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2"?> +<!-- synced with 1.6 --> +<sect1 id="formats"> +<title>Obsługiwane formaty</title> + +<para> +Na początek ważne jest wyjaśnienie pewnego często popełnianego błędu. +Kiedy ludzie widzą plik o rozszerzeniu <filename>.AVI</filename>, +automatycznie stwierdzają, że to nie jest plik MPEG. Nie jest to prawda. +Przynajmniej niezupełnie. W przeciwieństwie do popularnego stwierdzenia, +plik taki <emphasis>może</emphasis> zawierać video MPEG1. +</para> + +<para> +Widzisz, <emphasis role="bold">kodek</emphasis> to nie to samo, co +<emphasis role="bold">format pliku</emphasis>. +Przykłady <emphasis role="bold">kodeków</emphasis> video: MPEG1, MPEG2, DivX, Indeo5, 3vix. +Przykłady <emphasis role="bold">formatów</emphasis> plików: MPG, AVI, ASF. +</para> + +<para> +W teorii, możesz umieścić video OpenDivX i dźwięk MP3 w +<emphasis role="bold">pliku MPG</emphasis>. Większość odtwarzaczy +nie będzie jednak w stanie go odtworzyć, gdyż spodziewają się obrazu MPEG1 i +dźwięku MP2 (w przeciwieństwie do <emphasis role="bold">AVI</emphasis>, +<emphasis role="bold">MPG</emphasis> nie ma odpowiednich pól do opisu jego +strumieni audio i video). Możesz również umieścić video MPEG1 w pliku +AVI. <ulink url="http://ffmpeg.sourceforge.net/">FFmpeg</ulink> i +<link linkend="mencoder">MEncoder</link> potrafią tworzyć takie pliki. +</para> + + +<sect2 id="video-formats"> +<title>Formaty video</title> + +<sect3 id="mpg-vob-dat"> +<title>Pliki MPEG</title> + +<para> +Pliki MPEG spotykamy w różnych kształtach: +</para> + +<itemizedlist> +<listitem><simpara> + MPG: To jest najbardziej <emphasis role="bold">podstawowa</emphasis> forma + plików MPEG. Zawiera video MPEG1 i audio MP2 (MPEG-1 warstwa 2) lub rzadziej + MP1. + </simpara></listitem> +<listitem><simpara> + DAT: To dokładnie ten sam format, co MPG, tylko z innym rozszerzeniem. Jest + on używany na płytach <emphasis role="bold">Video CD</emphasis>. W związku + ze sposobem tworzenia płyt VCD i struktury Linuksa, pliki DAT nie mogą być + odtwarzane ani kopiowane z VCD jak zwykłe pliki. Musisz użyć opcji + <option>vcd://</option> by odtworzyć Video CD. + </simpara></listitem> +<listitem><simpara> + VOB: To format pliku MPEG na płytach <emphasis role="bold">DVD</emphasis>. + Jest to to samo, co MPG, plus możliwość umieszczenia w nim napisów lub + dźwięku nie-MPEG (AC3). Zawiera zakodowany strumień obrazu MPEG2 i przeważnie + dźwięk AC3, lecz dozwolone są także DTS, MP2 i nieskompresowane LPCM. + <emphasis role="bold">Poczytaj <link linkend="dvd">Sekcję DVD</link></emphasis>! + </simpara></listitem> +</itemizedlist> + +<para> +Serie klatek tworzą niezależne grupy w plikach MPEG. To oznacza, że możesz +ciąć/łączyć plik MPEG za pomocą zwykłych narzędzi plikowych (typu +<command>dd</command>, <command>cut</command>) i pozostaje on całkowicie +funkcjonalny. +</para> + +<para> +Jedną ważną cechą plików MPG jest to, że zawierają pole opisujące stosunek +szerokości do wysokości obrazu. Na przykład pliki SVCD zawierają obraz +o rozdzielczości 480x480, a w nagłówku pole to jest ustawione na 4:3, więc +odtwarzane są w 640x480. Pliki AVI nie zawierają tego pola, więc muszą być +skalowane w trakcie kodowania lub odtwarzane z opcją <option>-aspect</option> +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="avi"> +<title>Pliki AVI</title> + +<para> +Zaprojektowane przez Microsoft <emphasis role="bold">pliki AVI +(Audio Video Interleaved)</emphasis> to szeroko stosowany wielofunkcyjny format +aktualnie używany głównie dla video DivX i DivX4. Posiada wiele wad i niedociągnięć +(np. przy strumieniowaniu). Obsługuje jeden strumień video i od 0 do 99 strumieni +audio i może mieć co najwyżej 2 GB, lecz istnieje rozszerzenie, które pozwala na +osiągnięcie większych plików, zwane <emphasis role="bold">OpenDML</emphasis>. +Aktualnie Microsoft usilnie zniechęca do stosowania AVI i zaleca ASF/WMV. Nie żeby +to kogoś obchodziło... +</para> + +<para> +Istnieje hack, który pozwala plikom AVI zawierać strumień audio Ogg Vorbis, +ale powoduje to ich niekompatybilność ze zwykłymi AVI. +<application>MPlayer</application> obsługuje odtwarzanie takich plików. +Skoki są również zaimplementowane, lecz poważnie ograniczone poprzez +źle zakodowane pliki z pomieszanymi nagłówkami tworzonymi przez zepsute +programy. Niestety jedyny program, który potrafi tworzyć takie pliki - +<application>NanDub</application> ma z tym problem. +</para> + +<note> +<para> +Kamery DV tworzą surowe strumienie DV, które są konwertowane przez narzędzia +do zgrywania DV do dwóch różnych typów plików AVI. Pliki te zawierają wtedy +albo osobne strumienie audio i video, które <application>MPlayer</application> +potrafi odtwarzać lub surowy strumień DV, którego obsługa jest w trakcie +rozwoju. +</para> +</note> + +<para> +Istnieją dwa typy plików AVI: +<itemizedlist> +<listitem><simpara> + <emphasis role="bold">Z przeplotem:</emphasis> Zawartość audio i video jest + przepleciona. Jest to standardowy typ - zalecany i przeważnie używany. Niektóre + narzędzia tworzą przeplatane pliki AVI ze złą synchronizacją. + <application>MPlayer</application> wykrywa je jako przeplatane, ale powoduje + to utratę synchronizacji A/V (najczęściej przy skokach). Pliki te powinny + być odtwarzane jako bez przeplotu (opcja <option>-ni</option>). + </simpara></listitem> +<listitem><simpara> + <emphasis role="bold">Bez przeplotu:</emphasis> Najpierw umieszczony jest + cały strumień video, a potem cały strumień audio. Wymaga to więc dużo + "chodzenia" po pliku, co powoduje, że trudno jest je odtwarzać z sieci lub z + CD-ROMów. + </simpara></listitem> +</itemizedlist> +</para> + +<para> +<application>MPlayer</application> obsługuje dwie metody synchronizacji +dla plików AVI: +<itemizedlist> +<listitem><simpara> + <emphasis role="bold">oparte na bps (bitach na sekundę):</emphasis> Oparta + jest na liczbie bitów/próbek na sekundę strumieni audio/video. Metoda ta jest + stosowana przez większość odtwarzaczy, włączając w to + <ulink url="http://avifile.sourceforge.net">avifile</ulink> oraz + <application>Windows Media Player</application>. Pliki z uszkodzonymi + nagłówkami i pliki z dźwiękiem VBR (Variable Bitrate - zmienne + tempo bitowe) utworzone za pomocą niekompatybilnego z VBR programu kodującego spowodują + desynchronizację A/V przy tej metodzie (głównie przy skokach). + </simpara></listitem> +<listitem><simpara> + <emphasis role="bold">oparte na przeplocie:</emphasis> Nie korzysta z + informacji o tempie bitowym z nagłówka, lecz zamiast tego używa względnej + pozycji przeplecionych fragmentów audio i video, dzięki czemu źle zakodowane pliki + z dźwiękiem VBR można normalnie odtwarzać. + </simpara></listitem> +</itemizedlist> +</para> + +<para> +Każdy kodek video i audio jest dozwolony, lecz należy zauważyć, że dźwięk +VBR nie jest zbyt dobrze obsługiwany przez większość odtwarzaczy. Format pliku +co prawda pozwala na użycie dźwięku VBR, lecz większość odtwarzaczy spodziewa +się dźwięku CBR (Constant Bitrate - stałe tempo bitowe), przez co +zawiodą przy VBR. VBR nie jest powszechny i specyfikacja AVI Microsoftu opisuje +jedynie CBR. Zauważyłem również, że większość enkoderów/multiplekserów AVI +tworzy złe pliki z dźwiękiem VBR. Istnieją jedynie dwa wyjątki potwierdzające +tę regułę: +<application>NanDub</application> oraz <link linkend="mencoder">MEncoder</link>. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="asf-wmv"> +<title>Pliki ASF/WMV</title> +<para> +ASF (Active Streaming Format - Aktywny Format Strumieniowania) pochodzi z +Microsoftu. Rozwinęły się dwa warianty ASF: v1.0 i v2.0. v1.0 jest używana +przez ich narzędzia medialne (<application>Windows Media Player</application> +oraz <application>Windows Media Encoder</application>) i jest bardzo tajna. +v2.0 jest opublikowana i opatentowana :). Oczywiście różnią się one znacząco i +nie ma pomiędzy nimi żadnej kompatybilności (kolejna zagrywka legalistyczna). +<application>MPlayer</application> obsługuje jedynie v1.0, gdyż nikt jeszcze nie +widział żadnego pliku v2.0 :). Zauważ, że dzisiejsze pliki ASF mają rozszerzenia +<filename>.WMA</filename> lub <filename>.WMV</filename>. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="qt-mov"> +<title>Pliki QuickTime/MOV</title> + +<para> +Formaty te zostały zaprojektowane przez Apple i mogą zawierać dowolny kodek, +CBR lub VBR. Mają przeważnie rozszerzenie <filename>.QT</filename> lub +<filename>.MOV</filename>. Warto zauważyć, że grupa MPEG4 wybrała QuickTime +jako zalecany format pliku dla MPEG4, a ich pliki MOV mają rozszerzenie +<filename>.MPG</filename> lub <filename>.MP4</filename> (interesujące jest to, że +strumienie w tych plikach to w rzeczywistości pliki MPG i AAC. Możesz nawet je +wyciągnąć za pomocą opcji <option>-dumpvideo</option> oraz <option>-dumpaudio</option>). +</para> + +<note> +<para> +Większość nowych plików QuickTime używa kodeka video <emphasis role="bold">Sorenson</emphasis> +i dźwięku QDesign Music. Zobacz naszą sekcję poświęconą kodekowi +<link linkend="sorenson">Sorenson</link>. +</para> +</note> +</sect3> + + +<sect3 id="vivo"> +<title>Pliki VIVO</title> + +<para> +<application>MPlayer</application> szczęśliwie demultipleksuje pliki VIVO. +Największą niedogodnością formatu jest to, że nie ma on bloku indeksu +ani stałego rozmiaru pakietu czy bajtów synchronizacji, a większość plików +nie ma nawet klatek kluczowych, więc zapomnij o skakaniu po filmie! +</para> + +<para> +Kodek video plików VIVO/1.0 to standardowy <emphasis role="bold">h.263</emphasis>. +Kodek video plików VIVO/2.0 to zmodyfikowany, niestandardowy +<emphasis role="bold">h.263v2</emphasis>. Dźwięk jest ten sam i może to być +<emphasis role="bold">g.723 (standardowy)</emphasis> lub +<emphasis role="bold">Vivo Siren</emphasis>. +</para> + +<para> +Zobacz sekcje +<link linkend="vivo-video">Kodeka video VIVO</link> i +<link linkend="vivo-audio">Kodeka audio VIVO</link> +by uzyskać informacje na temat instalacji. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="fli"> +<title>Pliki FLI</title> +<para> +<emphasis role="bold">FLI</emphasis> jest bardzo starym formatem używanym przez +Autodesk Animator, lecz jest to powszechny w sieci format dla krótkich animacji. +<application>MPlayer</application> demultipleksuje i dekoduje pliki FLI i potrafi +nawet po nich skakać (użyteczne przy zapętlaniu za pomocą opcji +<option>-loop</option>). Pliki FLI nie zawierają klatek kluczowych, więc obraz +będzie trochę zaśmiecony przez krótką chwilę po skoku. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="realmedia"> +<title>Pliki RealMedia (RM)</title> + +<para> +Tak, <application>MPlayer</application> potrafi czytać (demultipleksować) +pliki RealMedia (<filename>.rm</filename>). Skoki działają, ale musisz dodatkowo +podać opcję <option>-forceidx</option> (format obsługuje klatki kluczowe). +Tu znajdziesz listę obsługiwanych kodeków <link linkend="realvideo">RealVideo</link> +i <link linkend="realaudio">RealAudio</link>. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="nuppelvideo"> +<title>Pliki NuppelVideo</title> +<para> +<ulink url="http://mars.tuwien.ac.at/~roman/nuppelvideo">NuppelVideo</ulink> +jest narzędziem do zgrywania TV (AFAIK :). <application>MPlayer</application> +potrafi czytać jego pliki <filename>.NUV</filename> (tylko NuppelVideo 5.0). Pliki +te mogą zawierać klatki: nieskompresowane YV12, skompresowane YV12+RTJpeg, skompresowane +YV12 RTJpeg+lzo i skompresowane YV12+lzo. <application>MPlayer</application> dekoduje je +(a nawet <emphasis role="bold">koduje</emphasis> za pomocą <application>MEncodera</application>) +wszystkie. Działają również skoki. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="yuv4mpeg"> +<title>pliki yuv4mpeg</title> +<para> +<ulink url="http://mjpeg.sourceforge.net">yuv4mpeg / yuv4mpeg2</ulink> +to format plików stosowany przez +<ulink url="http://mjpeg.sf.net">programy mjpegtools</ulink>. +Możesz zgrywać, produkować, filtrować lub kodować video w tym formacie za pomocą +tych narzędzi. Format ten jest w rzeczywistości sekwencją nieskompresowanych +obrazów YUV 4:2:0. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="film"> +<title>Pliki FILM</title> +<para> +Format ten jest używany przez stare gry CD-ROM na Sega Saturn. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="roq"> +<title>Pliki RoQ</title> +<para> +Pliki RoQ to pliki multimedialne używane w niektórych grach ID, np. +Quake III czy Return to Castle Wolfenstein. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="ogg"> +<title>Pliki OGG/OGM</title> +<para> +Jest to nowy format plików z <ulink url="http://www.xiph.org">Xiphophorus</ulink>. +Może zawierać dowolne kodeki audio i video, CBR lub VBR. Będziesz potrzebował +zainstalowanych bibliotek <systemitem class="library">libogg</systemitem> +oraz <systemitem class="library">libvorbis</systemitem> zanim skompilujesz +<application>MPlayera</application> by móc go odtwarzać. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="sdp"> +<title>Pliki SDP</title> +<para> +<ulink url="ftp://ftp.rfc-editor.org/in-notes/rfc2327.txt">SDP</ulink> to standardowy +format IETF dla opisu strumieni RTP audio i/lub video. +(Wymagane jest "<ulink url="http://www.live.com/mplayer/">LIVE.COM Streaming Media</ulink>".) +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="pva"> +<title>Pliki PVA</title> +<para> +PVA to format MPEGo-podobny używany przez oprogramowanie kart DVB (np.: +<application>MultiDec</application> lub <application>WinTV</application> pod Windows). +</para> + +<para> +Specyfikacje PVA są do pobrania pod następującym adresem: +<ulink url="http://www.technotrend.de/download/av_format_v1.pdf"/> +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="gif"> +<title>Pliki GIF</title> +<para> +Format <emphasis role="bold">GIF</emphasis> jest powszechnym formatem zapisu +grafiki sieciowej. Istnieją dwie wersje specyfikacji GIF: GIF87a oraz GIF89a. +Główną różnicą jest to, że GIF89a pozwala na animację. MPlayer obsługuje oba +formaty plików za pomocą biblioteki <systemitem class="library">libungif</systemitem> +lub innej, kompatybilnej z libgif biblioteki. Nieanimowane GIFy są wyświetlane +jako filmy o pojedynczej klatce. (Użyj opcji <option>-loop</option> oraz +<option>-fixed-vo</option> by wyświetlić je dłużej) +</para> + +<para> +<application>MPlayer</application> obecnie nie pozwala na skoki w plikach GIF. +Pliki GIF bowiem niekoniecznie muszą mieć stałego rozmiaru klatki, ani stałej +prędkości odtwarzania. Raczej każda klatka jest niezależnego rozmiaru i ma +zostać umiejscowiona w odpowiednim miejscu na polu o ustalonym rozmiarze. +Prędkość odtwarzania jest kontrolowana za pomocą opcjonalnego bloku przed +każdą klatką, która ustala opóźnienie kolejnej klatki w setnych sekundy. +</para> + +<para> +Standardowe pliki GIF zawierają 24-bitowe klatki RGB z co najwyżej 8-bitową +indeksowaną paletą. Klatki te są przeważnie kompresowane za pomocą LZW, lecz +niektóre kodery produkują nieskompresowane klatki by uniknąć problemów +patentowych w związku z kompresją LZW. +</para> + +<para> +Jeśli Twoja dystrybucja nie zawiera biblioteki <systemitem class="library">libungif</systemitem>, +pobierz ją ze +<ulink url="http://prtr-13.ucsc.edu/~badger/software/libungif/index.shtml">strony domowej libungif</ulink>. +By uzyskać szczegółowe informacje techniczne, zajrzyj do +<ulink url="http://www.w3.org/Graphics/GIF/spec-gif89a.txt">specyfikacji GIF89a</ulink>. +</para> +</sect3> +</sect2> + +<!-- ********** --> + +<sect2 id="audio-formats"> +<title>Formaty audio</title> + +<para> +<application>MPlayer</application> jest odtwarzaczem +<emphasis role="bold">filmów</emphasis>, a nie <emphasis role="bold">mediów</emphasis>. +Potrafi jednak odtwarzać niektóre pliki audio (są one wymienione w sekcjach poniżej). +Nie jest to jednak zalecane zastosowanie <application>MPlayera</application>. +Powinieneś raczej użyć <ulink url="http://www.xmms.org">XMMSa</ulink>. +</para> + +<sect3 id="mp3"> +<title>Pliki MP3</title> +<para> +Możesz mieć pewne problemy przy odtwarzaniu niektórych plików +MP3, które <application>MPlayer</application> błędnie rozpozna jako +MPEG i odtworzy je nieprawidłowo lub nie odtworzy ich wcale. Nie da się +tego naprawić bez porzucenia wsparcia obsługi uszkodzonych plików +MPEG i tak prawdopodobnie zostanie przez najbliższą przyszłość. Opcja +<option>-demuxer</option> opisana na stronie man może pomóc Ci w takich +przypadkach. +</para> +</sect3> + +<sect3 id="wav"> +<title>Pliki WAV</title> +<para> +</para> +</sect3> + +<sect3 id="ogg-vorbis"> +<title>Pliki OGG/OGM (Vorbis)</title> +<para> +Wymaga poprawnie zainstalowanych bibliotek +<systemitem class="library">libogg</systemitem> i +<systemitem class="library">libvorbis</systemitem>. +</para> +</sect3> + +<sect3 id="wma-asf"> +<title>Pliki WMA/ASF</title> +<para> +</para> +</sect3> + +<sect3 id="mp4"> +<title>Pliki MP4</title> +<para></para> +</sect3> + +<sect3 id="cdda"> +<title>CD audio</title> +<para> +<application>MPlayer</application> potrafi korzystać z programu +<application>cdparanoia</application> do odtwarzania CDDA (Audio CD). Sekcja +ta nie zawiera spisu możliwości programu <application>cdparanoia</application>. +</para> + +<para> +Zajrzyj do strony man i przeczytaj opis opcji <option>-cdda</option>, która może +zostać wykorzystana do przekazania opcji do programu <application>cdparanoia</application>. +</para> +</sect3> + +<sect3 id="xmms"> +<title>XMMS</title> +<para> +<application>MPlayer</application> potrafi korzystać z wtyczek wejścia z programu +<application>XMMS</application> do odtwarzania wielu formatów. Istnieją wtyczki do +muzyczek z gier na SNES, muzyczek SID (z Commodore 64), wielu formatów Amigi, .xm, +.it, VQF, musepack, Bonk, shorten i wielu innych. Możesz znaleźć je na +<ulink url="http://www.xmms.org/plugins_input.html">Stronie wtyczek wejściowych do +XMMS</ulink>. +</para> + +<para> +Do obsługi tej możliwości musisz mieć <application>XMMSa</application> i skompilować +<application>MPlayera</application> za pomocą <filename>./configure --enable-xmms</filename>. +Jeśli to nie zadziała, być może musisz ustawić ścieżki do wtyczek i bibliotek +<application>XMMSa</application> ręcznie za pomocą opcji konfiguracji +<option>--with-xmmsplugindir</option> i <option>--with-xmmslibdir</option> +</para> +</sect3> +</sect2> +</sect1> |